گزارش درمانگاهی یک مورد کارسینوم سلولهای سنگفرشی با درجه تمایز پایین در چشم گاو

هدف : تلاش برای تشخیص یک توده توموری در ملتحمه چشم گاو و تعیین درجه تمایز آن با استفاده از رنگ امیزی اختصاصی. طرح : گزارش موردی. حیوانات: یک راس گاو ماده پنج ساله از نژاد هلشتاین به رنگ سیاه و سفید. روش : در مهرماه 1380، گاو مذکور در بیمارستان آموزشی و پژوهشی دانشکده دامپزشکی مورد معاینه قرار گرفت. از طریق بیوپسی، نمونه‌های بافتی مناسب از این توده برداشته شد و پس از پایدار شدن در فرمالین 10 درصد بافر، مقاطعی به قطر 5 میکرومتر تهیه و به روش هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی گردید. به منظور تعیین درجه تمایز سلولهای تومور’، رنگ آمیزی اختصاصی برای جستجوی کراتین به روش Ayoub-Shklar انجام شد. نتایج : در معاینه درمانگاهی، توده‌ای به ابعاد 4×2 سانتیمتر، به رنگ زرد مایل به سفید و یا قوام گوشتی، نسبتا ترد و شکننده و با نقاط متعدد خونریزی، در قسمتداخلی پلک پایین چشم چپ جلب توجه می‌کرد. در مطالعه ریزبینی، سلولهای بزرگ چند وجهی با هسته‌های درشت، بازوفیلیک، دارای کروماتین فراوان و هستک‌های متعدد. سیتوپلاسم صورتی و حدود سلولی مشخص شبیه به سلولهای لایه خاردار مشاهده گردید که در آن پلئومورفیسم شدید، اشکال میتوزی غیر طبیعی، کانونهای نکروز و خونریزی، دیو سلولهای توموری با هسته‌های غول آسا و تهاجم گسترده این سلولها به استرومای همبندی ملتحمه به چشم می‌خورد. هرچند برخی از سلولهای توموری آثاری از پلهای بین سلولی (دسموزوم) و کراتینه شدن پیش از بلوغ را نشان می‌دادند اما در هیچ یک از مقاطع تهیه شده مرواریدهای شاخی دیده نشد. در رنگ آمیزی اختصاصی، ساخته شدن مقدار بسیار اندکی کراتین، به رنگ قرمز اختصاصی، ساخته شدن مقدار بسیار اندکی کراتین، به رنگ قرمز درخشان و مقادیر پیش کراتین به رنگ نارنجی مشاهده شد. نتیجه‌گیری : این توده بر اساس مشخصات ظاهری و بویژه یافته‌های هیستوپاتولوژیک آن به عنوان کارسینوم سلولهای سنگفرشی آناپلاستیک با درجه تمایز پایین تشخیص داده شد. با توجه به این که در کارسینوم سلولهای خاردار، هرچه درجه تمایز تومور پایین‌تر باشد میزان ساخته شدن کراتین توسط این سلولها کمتر و احتمال تهاجم و متاستاز آنها به سایر اندامها بیشتر خواهد بود بنابراین تلاش در جهت تعیین درجه بدخیمی این گونه تومورها، می‌تواند از نظر اقدامات درمانی یا جراحی نیز مفید باشد.